જૂનાગઢ અને પાકિસ્તાન નો વિવાદ. શું છે ઘટના જાણો?

જૂનાગઢનું ઐતિહાસિક પૃષ્ઠભૂમિ:

જૂનાગઢ, હાલના ગુજરાત રાજ્યમાં સ્થિત છે, તે ઐતિહાસિક રીતે એક પ્રિન્સલી સ્ટેટ હતું. આ રાજ્યના નવાબ, મહાબત ખાનજી ત્રીજા, મુસ્લિમ હતા, પરંતુ રાજમાં મોટાભાગની પ્રજા હિંદુ હતી.

ભારતના વિભાજન બાદ:

1947માં ભારતના વિભાજન બાદ, તમામ પ્રિન્સલી સ્ટેટ્સને સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત થતી હતી અને તેમને ભારત અથવા પાકિસ્તાન સાથે જોડાવાનું નક્કી કરવાનું હતું.

15 ઓગસ્ટ, 1947એ ભારત અને પાકિસ્તાન બંનેને સ્વતંત્રતા મળી.
જૂનાગઢના નવાબે 15 ઓગસ્ટ, 1947ના દિવસે જ પાકિસ્તાનમાં વિલિન થવાનો નિર્ણય લીધો, આ નિર્ણય ખૂબ જ વિવાદાસ્પદ હતો, કારણ કે જૂનાગઢના આસપાસના વિસ્તારો ભારતના ભાગ હતા અને પ્રજાનો મોટાભાગ હિંદુ હતા.

વિવાદ અને તેની અસરો:

જૂનાગઢના પાકિસ્તાન સાથે જોડાવાના નિર્ણયથી ભારત સરકાર અસંતોષમાં આવી. હૈદરાબાદ અને કાશ્મીરની જેમ, જૂનાગઢનો મામલો પણ જટિલ હતો.
ભારત સરકાર અને સ્થાનિક હિંદુ પ્રજાએ આ નિર્ણયનો વિરોધ કર્યો. ગુજરાતના અન્ય રાજ્યો જેમ કે બરોડા અને સુરતના રાજાઓએ પણ પોતાના વિસ્તારોને પાકિસ્તાન સાથે જોડાવાની આ કરારનામાને અવેજી ગણાવી હતી.
આથી, જૂનાગઢની અંદરના વિસ્તારોમાં ઘર્ષણ શરૂ થયું, અને નવાબ, પાકિસ્તાનમાં જવાની તૈયારી કરવા લાગ્યા.

રેફરેન્ડમ અને ભારતનો હસ્તક્ષેપ:

આ સ્થિતિને લીધે, 9 નવેમ્બર, 1947ના રોજ, જૂનાગઢના દિવાન શાહ નવાઝ ભુટ્ટોએ ભારત સરકારને જૂનાગઢ હસ્તાંતરણનો પ્રસ્તાવ આપ્યો.
ત્યારબાદ, 20 ફેબ્રુઆરી, 1948ના રોજ રેફરેન્ડમ યોજાયો. જૂનાગઢના 91% થી વધુ લોકોએ પાકિસ્તાન સાથે જોડાવાના નિર્ણયના વિરોધમાં મત આપ્યો, અને આથી જૂનાગઢ ભારત સાથે વિલય થઈ ગયો.

પરિણામ:

આ રેફરેન્ડમ બાદ, જૂનાગઢ ભારતના ભાગ બન્યું.
પાકિસ્તાને આ નિર્ણયને સ્વીકાર્યો ન હતો, અને આજે પણ આ મુદ્દો કેટલીકવાર બંને દેશોના સંબંધોમાં ચર્ચાનો વિષય બને છે.

સમાપ્તિ:

આ વિવાદ એ ભારત અને પાકિસ્તાનના સંબંધોમાં એક મહત્વપૂર્ણ પડાવ હતો. જો કે, જૂનાગઢ ભારતનો ભાગ બની ગયો, પરંતુ પાકિસ્તાન આજે પણ કાશ્મીર સહિતના અન્ય વિવાદિત મુદ્દાઓ સાથે જૂનાગઢનો પણ ઉલ્લેખ કરે છે.

આ વિવાદે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના કટુ સંબંધોને વધારે ઝીણવટભર્યા બનાવ્યા, જે આજદિન સુધી યથાવત છે.